Từ cây bồ kết có thể tạo ra rất nhiều vị thuốc:
Tạo giác: Là quả bồ kết chín khô.
Tạo giác tử: Hạt lấy ở quả bồ kết chín đã phơi hay sấy khô.
Tạo giác thích (tạo thích): Là gai của cây bồ kết.
Trong các vị nêu trên, Tạo giác thích được biết đến ít nhất, thường chỉ được sử dụng trong các bài thuốc trị viêm xoang. Gai Bồ kết dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản thảo đồ kinh gọi là Tạo giác trâm ( Spina Gleditschae ) là gai hái ở thân cây Bồ kết, thái lúc còn tươi phơi khô dùng sống. Nên chọn loại gai còn tươi từng chùm ở thân hoặc cành. Sau khi thu hái đem về phơi hay sấy khô hoặc thái mỏng rồi phơi hay sấy khô. Sử dụng ngày 3-10g, sắc uống chia 2 lần sáng, tối. Tạo giác thích có chứa các hoạt chất kháng khuẩn, kháng nấm. Nước sắc gai bồ kết có tác dụng ức chế tụ cầu vàng, có vị cay, tính ôn không độc.
Cơ chế đặc biệt với viêm xoang
Bệnh viêm Xoang là do chất nhầy tích tụ. Các chất nhầy đọng lại gây bít tắc, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Do đó, để điều trị viêm xoang cần đẩy chất nhầy và dịch mủ ra ngoài, đồng thời làm thông thoáng hốc xoang, ngăn vi khuẩn phát triển.
Theo Đông y, Tạo giác thích có vị cay nhẹ, không mùi, tính ấm, không độc, có khả năng thác độc, bài nùng, sát trùng và cải thiện các triệu chứng sưng tấy. Còn theo Tây y, đặc tính của vị dược liệu này là tính kháng viêm, sát khuẩn cao, có khả năng diệt khuẩn rất mạnh. Khi dùng để chữa bệnh xoang, Tạo giác thích giúp tiêu mủ, diệt khuẩn, giảm phù nề niêm mạc khiến xoang được thông thoáng, chống viêm nhiễm.
Làm sao để dùng Tạo giác thích hiệu quả?
Ngày nay, khoa học đã chứng minh phần lớn bệnh nhân viêm xoang mạn tính đều có cơ địa dị ứng- Nguyên nhân chính khiến bệnh Viêm xoang mũi khó chữa khỏi. Biểu hiện thường thấy đó là: Hắt hơi, chảy nước mũi, ngạt mũi, tắc mũi…khi thay đổi thời tiết, tiếp xúc với khói bụi, môi trường ô nhiễm, thậm chí kể cả khi ngồi điều hòa, máy lạnh nhiều. Do đó, muốn chữa bệnh hiệu quả, cần có biện pháp cải thiện cơ địa dị ứng.
Trên thực tế, Tạo giác thích cũng như vị thuốc Đông y trị xoang khác chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng: giảm viêm, chống phù nề, thông xoang… mà không điều trị được nguyên nhân gây bệnh. Vì vậy bệnh nhân xoang rất hay tái phát và chuyển thành dạng viêm xoang mạn tính, làm tình trạng bệnh ngày càng trầm trọng hơn. Như vậy, nếu chỉ chữa khỏi các triệu chứng viêm xoang mà không giải quyết được nguyên nhân dị ứng, người bệnh rất dễ tái phát viêm xoang, viêm mũi khi tiếp tục tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng nêu trên.
Để tăng cường tác dụng trên bệnh nhân viêm xoang, đặc biệt là xoang dị ứng, Tạo giác thích nên dùng kết hợp với dược liệu khác như: Kinh giới tuệ thảo dược có tác dụng giảm dị ứng, giảm mẫn cảm rất tốt; Kim ngân hoa, Hoắc hương, Mật lợn giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn, tiêu viêm nhanh chóng hơn. Các thảo dược trên kết hợp với Tạo giác thích vừa làm giảm nhanh hơn các triệu chứng của viêm xoang như xổ mũi, hắt hơi, nghẹt mũi, vừa giúp tăng sức chịu đựng của cơ thể đối với dị ứng, hạn chế bệnh tái phát hiệu quả.